Vụ lúa Đông Xuân tại ĐBSCL là vụ lúa chính trong năm, diện tích gieo trồng khoảng 1,5 triệu ha với sản lượng hơn 10 triệu tấn lúa.
Vụ lúa Đông Xuân thường bố trí thời gian xuống giống sớm trong tháng 10 khoảng 250-300 nghìn ha để nhằm hạn chế suy giảm năng suất do ảnh hưởng của tình hình khô hạn và xâm nhập mặn có thể xảy ra cho các tỉnh vùng ven biển. Trong các tháng 11, 12, mỗi tháng xuống giống khoảng 600 nghìn ha, phần còn lại sẽ xuống giống trong tháng 1/2022.
Theo ông Trần Thanh Nam, Thứ trưởng Bộ NN – PTNT (Tổ công tác 970), nhu cầu lúa giống cho vụ đông xuân 2021-2022 ước tính cần khoảng 200.000 tấn. Trong khi năng lực các công ty sản xuất và kinh doanh giống lúa và Viện Lúa ĐBSCL chỉ cung ứng tối đa 100.000 tấn giống; các HTX, hộ sản xuất giống kinh doanh và trao đổi giống xác nhận chỉ có thể cung ứng khoảng 50.000 - 70.000 tấn giống. Như vậy còn thiếu khoảng 50.000 - 70.000 tấn.
Đây là vụ có năng suất cao, chất lượng gạo tốt, sản lượng nhiều, giá thành thấp, giá bán cao đáp ứng các mục tiêu về lợi nhuận, xuất khẩu, tăng trưởng và an ninh lương thực cho toàn vùng Nam Bộ. Giá trị lúa gạo ước đạt đến 60.000 tỷ đồng.
Cần nói thêm, thiếu lúa giống ở đây là lúa giống cấp xác nhận - sản xuất được ngành nông nghiệp công nhận. Do ảnh hưởng dịch Covid-19, nhiều địa phương giãn cách nên việc thu hoạch, sơ chế bảo quản giống tại công ty và hệ thống sản xuất giống gặp khó khăn, việc cung ứng giống xác nhận cho sản xuất có thể thiếu so với nhu cầu. Tình trạng này có thể làm gia tăng việc nông dân lấy lúa hàng hóa làm lúa giống.
Trước tình trạng thiếu lúa giống cho sản xuất vụ đông xuân 2021-2022 ở ĐBSCL, Tổ công tác 970 đã đề xuất với Bộ trưởng Bộ NNPTNT kiến nghị Chính phủ hỗ trợ lúa giống và kinh phí mua lúa giống cho nông dân.
Theo đó, Tổ công tác đề xuất kiến nghị Chính phủ hỗ trợ 5.000 tấn lúa giống từ nguồn dự trữ Quốc gia cho các khu vực xuống giống rất sớm đầu tháng 10/2021 với khoảng 50.000 ha và hỗ trợ 50% nhu cầu lúa giống với khoảng 1.300 tỷ đồng cho các địa phương có lịch xuống giống vụ đông xuân trong tháng 10 và tháng 11/2021.
Đối với 50% nhu cầu lúa giống còn lại cần cho sản xuất vụ đông xuân tại các địa phương khoảng 100.000 tấn, Tổ công tác đề nghị cho địa phương áp dụng Nghị định số 35/2015/NĐ-CP về quản lý, sử dụng, đất trồng lúa hoặc huy động các nguồn lực từ các chương trình, dự án lồng ghép; các doanh nghiệp liên kết sản xuất theo chuỗi; các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh lúa giống.
Bên cạnh đó, để khôi phục, phát triển sản xuất nhằm hoàn thành kế hoạch năm 2021, bảo đảm an ninh lương thực, thực phẩm, đáp ứng như cầu tiêu thụ, giữ vững thị trường xuất khẩu nông sản của Việt Nam, Tổ công tác cũng đề nghị Chính phủ ưu tiên cho khôi phục sản xuất nông nghiệp trong phạm vi các tỉnh Nam Bộ để có căn cứ và cơ sở xây dựng kế hoạch, tổ chức triển khai đồng bộ, hiệu quả tại các địa phương.
Ngoài việc hỗ trợ lúa giống, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cần kiến nghị Chính phủ và các tỉnh Nam Bộ có chính sách hỗ trợ giống cho cây rau màu, cây hàng năm và các giống cho chăn nuôi, thủy sản.
Tổ công tác cũng kiến nghị Bộ chỉ đạo các địa phương, đơn vị khẩn trương xây dựng kế hoạch, phương án, quy trình trong sản xuất nông, lâm, thủy sản thích ứng điều kiện dịch Covid-19. Đẩy mạnh áp dụng các biện pháp kỹ thuật trong sản xuất, thu hoạch, sơ chế, bảo quản nông sản để đảm bảo năng suất và chất lượng và đáp ứng yêu cầu thị trường.
Theo Tổ công tác, vụ lúa Hè Thu vùng Đồng bằng sông Cửu Long đã thu hoạch 1,28 triệu ha, năng suất đạt 56,6 tạ/ha, sản lượng đạt 7,2 triệu tấn. Diện tích còn lại sẽ thu hoạch trong tháng 9 là 230 nghìn ha, ước sản lượng 1,3 triệu tấn. Lúa Thu Đông đã gieo sạ 580.000 ha, đạt 83% so với kế hoạch, ước cả vụ sẽ xuống giống 700 nghìn ha.
