Vào những tháng cuối năm, huyện Thạch Thành, tỉnh Thanh Hóa lại nhộn nhịp, bà con tất bật không ngớt tay để làm ra một sản phẩm đặc biệt, gọi là mía mật. 

Cứ đến giai đoạn này hàng năm, các lò mật mía trên địa bàn lại “đỏ lửa” cho ra đời những mẻ mật thơm ngon phục vụ bà con nhân dân dịp Tết Nguyên đán. 

Mật mía thường được sử dụng trong chế biến món ăn hằng ngày như làm bánh, nấu kẹo, nấu chè,… Đặc biệt có thể thay cho đường tinh luyện nên được rất nhiều người ưa chuộng. 

Xã Thạch Bình, huyện Thạch Thành – là một trong những xã có số lượng lò mật nhiều và lâu đời nhất. Đây được xem là nghề truyền thống gắn bó qua nhiều thế hệ người dân trên địa bàn. 

Một gia đình có truyền thống lâu năm làm nghề mật mía chia sẻ, mỗi năm gia đình cho ra lò 50 tấn mật. Bắt đầu từ cuối tháng 10, mỗi ngày ép 4 tấn mía. Một tấn mía nguyên liệu cho ra 1,4 tạ mật.

Giá mật tại các lò hiện nay là 9.000 đồng/kg. Sản phẩm mật mía làm ra không chỉ tiêu thụ nội tỉnh mà còn được thương lái nhập bán cho các tỉnh, thành khác trên cả nước. 

Được biết, bí quyết để có mật mía ngọt và đạt sản lượng, phụ thuộc nhiều vào gió heo may, trời càng lạnh thì mía càng đặc. 

Điểm đặc biệt của mật mía là có thể để hàng năm không hỏng mà còn ngọt hơn.

Một nhân công chuyên làm mật mía cho biết, quá trình nấu mật mía rất công phu, để sản phẩm thơm ngon phải được nấu trong 6-8 tiếng. Người nấu phải đảo liên tục và đều tay để đường không bị đóng. 

Khi mật sôi chuyển qua màu nâu vàng sền sệt mới thành công. Nước mật sau đó được lọc lại một lần nữa rồi cho vào dụng cụ chứa đựng. 

UBND xã Thạch Bình Nguyễn Đình Hoàng cho biết: Hiện nay toàn xã có 19 lò mật đã bắt đầu hoạt động, toàn xã ước đạt 200 tấn mật. 

Sản xuất mật mía vừa là một nghề truyền thông dân gian lâu đời còn được gìn giữ thì hoạt động của các lò nấu mật mía cũng góp phần tạo việc làm, thu nhập cho người dân địa phương.